Osteoporose is een chronische aandoening van het skelet, waarbij de botsterkte afneemt. Osteoporose is niet helemaal hetzelfde als botontkalking. Bij osteoporose is naast minder botmassa ook een veranderde structuur van het bot. Door deze veranderde botstructuur ontstaan gemakkelijk fracturen.
Een fractuur is dan ook meestal het eerste signaal om te starten met nader onderzoek naar osteoporose. Voor osteoporose bestaat een behandeling uit medicatie, eventueel aangevuld met vitamine D3 en calcium, en/of een beweegprogramma onder begeleiding van een fysio- of oefentherapeut. Daarnaast zijn adviezen op gebied van voeding en leefstijl van groot belang.
Om te begrijpen hoe osteoporose ontstaat is enige kennis van het skelet vereist. In het skelet wordt voortdurend nieuw botweefsel aangemaakt en oud botweefsel afgebroken. Per jaar wordt er meer dan 10% van de botten vernieuwd.
Het evenwicht tussen de aanmaak en afbraak van botten verandert in de loop der jaren. Bij jonge mensen tot ongeveer 25 jaar is de aanmaak van botweefsel groter dan de afbraak, waardoor de totale botmassa toeneemt. Hierdoor worden de botten zwaarder en steviger. Rond het 25e levensjaar is de piekbotmassa bereikt, deze houdt ongeveer 10 jaar aan. Hierna verandert het evenwicht tussen opbouw en afbraak; de aanmaak van botweefsel is dan kleiner dan de afbraak. Hierdoor worden de botten brozer. Als er overdadige botafbraak plaatsvindt, is er sprake van osteoporose.
Er is een verschil tussen primaire en secundaire osteoporose. Primaire osteoporose treedt spontaan op, bijvoorbeeld door een erfelijke aanleg of door het ouder worden. Secundaire osteoporose is het gevolg van een andere ziekte (bijvoorbeeld reuma en de ziekte van Crohn (chronische ontsteking dikke of dunne darm) of gebruik van medicatie (bijvoorbeeld meer dan 7,5 mg glucocorticoïd per dag gedurende meer dan drie maanden) .
Osteoporose kan ook ontstaan door een disbalans in de mineraalhuishouding. Voor de opbouw van botten zijn de mineralen calcium en fosfor belangrijk. Het lichaam heeft twee keer zoveel calcium als fosfor nodig. De meeste Nederlanders krijgen echter meer fosfor binnen dan calcium. Als het lichaam in verhouding teveel fosfor binnen krijgt, kan de mineraalhuishouding verstoord raken. Om te voorkomen dat het bloed verzuurt, haalt het lichaam de benodigde calcium uit de botten. Als dat proces te lang doorgaat, worden botten broos en breekbaar en ontstaat er osteoporose.
Bij vrouwen wordt de kans op osteoporose groter na de overgang. Het lichaam van de vrouw produceert dan namelijk veel minder oestrogeen. Dit hormoon remt van nature het proces van botafbraak. De verminderde productie ervan heeft tot gevolg dat de botafbraak rond de overgang toeneemt. Hoe eerder een vrouw in de menopauze komt, hoe groter de kans op osteoporose.
De beweegzorg en leefstijlbegeleiding, geleverd door gespecialiseerde Chronisch ZorgNet therapeuten, richt zich o.a. op veilig bewegen na een fractuur, herstel van de fractuur, valpreventie en het optimaliseren van beweeggedrag bij alle dagelijkse activiteiten.
Hierdoor wordt het risico op fracturen verlaagd, wat bijdraagt aan een verbetering van de kwaliteit van leven. Hierbij is aandacht voor botbelasting, spierversterking, balans en houding.
Ook het tegengaan van immobiliteit speelt een belangrijke rol, want zeker ook voor botten geldt: use it or lose it!
